Nằm trong số các blockchain đầy triển vọng nhất trong đợt bull run vừa qua nhờ khả năng xử lý hàng nghìn giao dịch mỗi giây cùng phí giao dịch thấp khiến Solana trở thành đối thủ đáng gờm của Ethereum và BNB Chain. Hệ sinh thái Solana trở thành mảnh đất màu mỡ cho các memecoin với những dự án thành công ngắn hạn và bị cuốn vào những vụ rug pull tai tiếng. Đặc biệt là làn sóng đầu cơ vào memecoin và các dự án thiếu minh bạch khiến doanh thu Solana giảm 93% vào tháng 1/2025. Mới đây, khoảng 485 triệu USD vốn rút khỏi Solana khiến nhiều người nghi vấn rằng hệ sinh thái đang ở giai đoạn thoái trào hoặc phải chăng đây phép thử để bứt phá. Cùng Bitreviews tìm hiểu ngay!
Sự sụt giảm doanh thu nghiêm trọng của Solana
Nếu như năm 2024 được coi là sự phát triển đỉnh điểm của hệ sinh thái Solana thu hút số lượng vốn lớn từ các nhà đầu tư lẫn nhà phát triển. Sự thành công đến từ tốc độ giao dịch nhanh, chi phí thấp và sự sôi động của hệ sinh thái memecoin trên Solana. Theo Glassnode cuối năm 2024, Solana có hiệu suất tăng trưởng cực kỳ ấn tượng khi vượt Bitcoin (BTC) và Ethereum (ETH) trong 344 ngày trên tổng số 727 ngày giao dịch kể từ sau sự kiện FTX sụp đổ. Hiệu suất giá của blockchain cũng đạt mức tăng hơn 2.143% sau 2 năm.
Từng khuấy động thị trường bởi những cái tên như Trump, Melania, Libra thu hút nhiều nhà đầu tư cá nhân lẫn bot giao dịch. Khi các dự án này của Solana sụp đổ gây ra thiệt hại nặng nề cho trader và sự hứng thú biến mất. Điều này khiến cho khối lượng giao dịch và doanh thu từ các ứng dụng phi tập trung (dApp) trên Solana như Pump.fun, JitoSOL và JupiterDEX lao dốc. Dữ liệu từ TokenTerminal cho thấy tổng khối lượng giao dịch token trên Solana đã giảm từ 80 tỷ USD vào tháng 1 xuống chỉ còn 28 tỷ USD vào tháng 3. Số lượng bot giao dịch từng chiếm 86% tổng số giao dịch ở thời kỳ đỉnh cao bị sụt giảm nghiêm trọng khiến cho sức hút và sự tăng trưởng của hệ sinh thái bị giảm mạnh.
Cơn bão dòng vốn rút khỏi Solana
Bước sang năm 2025 thì bức tranh tổng quan về sự phát triển của hệ sinh thái Solana đã có sự thay đổi đáng kể. Khi làn sóng dịch chuyển vốn diễn ra mạnh mẽ khiến Solana mất đi giá trị. Theo báo cáo từ Binance Research công bố vào tháng 3/2025 chỉ ra rằng khoảng 485 triệu USD đã rút khỏi hệ sinh thái chỉ trong 2 tháng đầu năm nay.
Dòng vốn được rút ra chuyển sang các hệ sinh thái các như Ethereum, Arbitrum, BNB Chain và các giải pháp Layer 2 khác. Mặc dù Solana đầy triển vọng nhưng trong bối cảnh thị trường bất ổn này thì dòng tiền sẽ chảy vào những dự án được xem là an toàn. Các loại tài sản được xem là an toàn gồm Stablecoin cụ thể USDC – loại tài sản ổn định neo giá với USD trở thành điểm đến chính của dòng vốn. Bên cạnh đó, còn có tài sản thế giới thực (RWA) là loại tài sản được token hóa gồm bất động sản, trái phiếu hay vàng vốn có sự ổn định và rủi ro thấp trong thời kỳ biến động giá.
Nổi bật hơn, dữ liệu on-chain do CryptoNews công bố vào ngày 15/2/2025 cho thấy hoạt động cầu nối (bridge) của Solana đạt mức cao kỷ lục với tổng khối lượng hơn 10.1 tỷ USD tuy nhiên nó đến mint USDC mới. Không chỉ vậy, khi lượng tiền vào Solana đạt 3.9 tỷ USD thì lượng tiền ra lại lên đến 4.7 tỷ USD. Điều này cho thấy 800 triệu USD dòng tiền ròng đã chảy khỏi hệ sinh thái Solana chỉ trong vòng 2 tháng đầu năm.
Không chỉ các nhà đầu tư ngắn hạn và bot giao dịch rút lui mà số lượng người dùng thực của Solana cũng bị thu hẹp. Hầu hết các ví đang hoạt động trong khi chỉ có khoảng 4.971 ví sở hữu hơn 10.000 SOL. Điều đó cho thấy mức độ hoạt động thực tế và sự quan tâm dài hạn đối với mạng này còn nhiều hạn chế, hệ sinh thái Solana dễ bị tác động bởi các đợt đầu cơ dài hạn. Bởi trong bối cảnh thị trường crypto có sự biến động mạnh trong 2 tháng đầu năm 2025 thì nhà đầu tư thường có xu hướng tìm kiếm sự an toàn bằng việc chuyển sang các tài sản ổn định như stablecoin và RWA. Điều này khiến cho những loại tài sản có rủi ro cao như Solana chịu áp lực bán nhiều hơn.
Nếu như trước đó làn sóng memecoin được coi là động lực tăng trưởng của hệ sinh thái Solana trong năm 2024 thì ở năm 2025 nó lại chính là con dao 2 lưỡi tác động tiêu cực đến dòng vốn đổ vào dự án này. Sự xuất hiện của các dự án rug pull gồm Libra và Trump gây thiệt hại hàng triệu USD cũng làm làm giảm niềm tin cộng đồng vào Solana.
Minh chứng cho xu hướng rút vốn và sự mất niềm tin vào hệ sinh thái đó là tổng giá trị tài sản khóa (TVL) của Solana giảm mạnh từ 12 tỷ USD vào tháng 1/2025 xuống 6 tỷ USD vào tháng 3/2025. Các memecoin chính trị rug pull cũng khiến Raydium – sàn DEX hàng đầu Solana chịu ảnh hưởng nặng nề khi doanh thu lao dốc từ 1 triệu USD xuống còn khoảng 30000 USD tính tới tháng 3/20205. Cho dù tính thanh khoản của stablecoin đặc biệt là USDC vẫn ở mức đáng kể tuy nhiên sự quan tâm đến sự phát triển các giao thức DeFi mới đã nguội lạnh.
Sự sụp đổ hay cơ hội để bứt phá cho Sonala
Trước cơn bão rút vốn khỏi Sonala thì các chuyên gia đặt ra nghi vấn: “Đây là cái chết tất yếu hay cơ hội để thể hiện sức mạnh?”. Thực chất thì đây là sự thanh lọc tự nhiên khi mà các dự án yếu kém mang tính đầu cơ bị đào thải để tạo điều kiện cho các dự án bền vững phát triển. Dù vậy thì sự sụt giảm doanh thu và làn sóng dịch chuyển vốn sang các blockchain khác như BNB Chain, Base và Ethereum lại là những tín hiệu đáng lo ngại cho Solana. Dẫu biết rằng mỗi blockchain đều phải trải qua thời kỳ khủng hoảng để đổi mới và phát triển tuy nhiên Solana có đủ sức để vượt qua nó hay không.
Xét về hiệu suất nội tại của mạng lưới thì Solana có khả năng xử lý giao dịch nhanh chóng đạt 65,000 giao dịch mỗi giây nhanh hơn so với 30 TPS của Ethereum. Hệ sinh thái cũng có nâng cấp cơ chế đồng thuận và triển khai các node Firedancer với 18 validator Firedancer nhằm tăng khả năng xử lý giao dịch và tránh tình trạng mạng ngừng hoạt động. Với động thái mở khóa token và giải phóng 11.2 triệu token SOL của Solana vào đầu tháng 3 làm tăng áp lực bán lên hệ sinh thái. Hơn nữa, khi Solana đang gặp những rắc rối thì đối thủ cạnh tranh khác nhau Ethereum có những cải tiến để củng cố vị thế của mình.
Sự bùng nổ của Solana không chỉ dựa trên nền tảng công nghệ mà nó còn đến từ sự thổi phồng làn sóng đầu cơ memecoin. Với sự sụt giảm doanh thu, dòng tiền tháo chạy và xu hướng rút lui của bot giao dịch thể hiện những lỗ hổng trong một hệ sinh thái phát triển quá nhanh nhưng lại dựa trên nền tảng thiếu vững chắc của tâm lý đầu cơ và sự thổi phồng. Việc Solana bị gắn mác là nền tảng cho memecoin và các giao dịch kém chất lượng chính là rào cản cho sự phát triển dài hạn. Do đó, nếu blockchain này không có các dự án mang giá trị thực tế để tạo nên một hệ sinh thái bền vững thì tương lai của nó sẽ gần hơn với sự sụp đổ nhanh chóng hơn là sự phục hồi.
Để có thể trở thành một blockchain quan trọng thì Solana cần phải nỗ lực không ngừng nâng cao hiệu suất và loại bỏ các dự án kém chất lượng hướng đến phát triển lâu dài. Nếu hệ sinh thái này không thể tái định vị và thu hút thêm nhiều nhà đầu tư để ngăn ngừa tình trạng dòng vốn rút khỏi Solana thì viễn cảnh sự sụp đổ sẽ diễn ra nhanh chóng.
